KATOKOPIA HISTORY

Η μάνα και η φωτογραφία που έγιναν σύμβολο.

Η Μαρία Νικολάου που η φωτογραφία της έγινε ο πρεσβευτής του δράματος των αγνοουμένων στα πέρατα του κόσμου.

Αντώνης Μακρίδης ΠΟΛΙΤΗΣ:20/07/2000
Σελ.: 16Κωδ. άρθρου: 80221

Μπορεί να μην ξέρουμε το όνομά της, ποια είναι κι από πού έρχεται, αλλά γνωρίζουμε πολύ καλά ότι είναι μάνα αγνοουμένου. Και για τους πλείστους είναι «η μάνα του αγνοουμένου». Πρόκειται για τη Μαρία Νικολάου από την Κατωκοπιά, που η φωτογραφία της έγινε αφίσα και ταξίδεψε σ’ όλο τον κόσμο ως ο πρεσβευτής του δράματος των αγνοουμένων. Ο ίδιος φωτορεπόρτερ που απαθανάτισε τον ανείπωτο πόνο και την αγωνία της το 1974 στην ασπρόμαυρη φωτογραφία-σύμβολο, ο Τάκης Ιωαννίδης (σήμερα στον «Πολίτη») την φωτογράφισε και χθες στην πλατεία Ελευθερίας. Το πρόσωπό της σκαμμένο από τον χρόνο. Το μόνο που δεν άλλαξε είναι εκείνο το βλέμμα του αβάσταχτου πόνου και το πρόσωπο στη φωτογραφία. Του αγνοούμενου γιου της. Ήταν 19 μόλις χρονών.

Την απαθανάτισε ο φωτογραφικός φακός
του φωτορεπόρτερ Τάκη Ιωαννίδη.
(1974-1975)

Η ιστορία μιας φωτογραφίας
Πέρασαν 26 χρόνια από τότε. Βρισκόταν και τότε στους δρόμους, διεκδικώντας να μάθει για τον 19χρονο γιο της, το Γιαννάκη της, που χάθηκε στις μάχες του Καραβά. «Επήγα με όλες τις άλλες μανάδες σε διαδήλωση. Ήταν, αν θυμάμαι καλά, τέλη του 1974 ή αρχές του 1975. Πήγαμε στο Λήδρα Πάλας και ύστερα πήραμε τους δρόμους της Λευκωσίας. Ήμουν 48 χρονών τότε. Φωνάζαμε, κλαίγαμε, ζητούσαμε να μάθουμε για τα παιδιά μας. Λίγο πριν φθάσουμε στην πλατεία Ελευθερίας ήμουν δίπλα σε μια κοπέλα που κρατούσε το ξύλο ενός από τα πανό της εκδήλωσης. Την είδα που λιποθύμησε και πήγαινε να σωριαστεί. Όρμηξα και άρπαξα εγώ το ξύλο. Το άλλο ξύλο κρατούσε επίσης μια μάνα αγνοουμένου. Όταν φθάσαμε στην πλατεία σταματήσαμε για να ξεκουραστούμε…». Η κυρά Μαρία αποκαμωμένη από την κούραση ακούμπησε το κεφάλι της στο ξύλο που κρατούσε σφιχτά με τα δύο της χέρια και άρχισε να κλαίει. Σ’ αυτήν ακριβώς τη στάση και με τη φωτογραφία του Γιαννάκη της στηριγμένη στα δάκτυλά της την απαθανάτισε ο φωτογραφικός φακός του φωτορεπόρτερ Τάκη Ιωαννίδη. Τα χρόνια πέρασαν, οι κακουχίες και ο πόνος την τσάκισαν, αλλά η φωτογραφία παραμένει εκεί. Το πιο χαρακτηριστικό ίσως θυμητάρι από την έναρξη του δράματος των αγνοουμένων. Αλλά και το πιο ζωντανό και αδιάψευστο τεκμήριο του ατέλειωτου πόνου των μανάδων, των συζύγων και συγγενών των αδικοχαμένων αδελφών μας. Χθες η ηρωίδα της φωτογραφίας μας βρέθηκε και πάλι στην πλατεία Ελευθερίας. Πήρε μέρος στην εκδήλωση που οργανώθηκε εκεί. Έχοντας όπως πάντα τη φωτογραφία του Γιαννάκη της στο χέρι. Η ελπίδα για τον γυρισμό του ίσως να αδυνάτισε, αλλά αμείωτη παραμένει η απαίτηση να μάθει. «Θέλω να μάθω, να ξέρω τι έγινε το παιδί μου. Κι αν ακόμα είναι νεκρός θέλω να μου δώσουν τα κόκαλά του. Θέλω να ξέρω πριν πεθάνω. Να ησυχάσει η ψυχή μου. Ξέρουμεν το ότι όλοι όσοι δεν έχουν αγνοούμενους δεν ενδιαφέρονται πλέον. Εμείς όμως δεν ξεχνούμε τα παιδιά μας». Παρά την πίκρα της, η κυρά Μαρία δεν κρατά κακία. Ούτε ακόμα και στους Τούρκους… Φεύγοντας από την Κατωκοπιά τις ώρες της συμφοράς το 1974 πήρε μαζί της και το κοστούμι του Γιαννάκη της. Το είχε φτιάξει σε ράφτη, αλλά δεν πρόλαβε να το φορέσει. «Το πήρα μαζί μου, ώστε όταν επιστρέψει από εκεί που βρισκόταν να έχει κάτι να φορέσει». Ο Γιαννάκης της δεν επέστρεψε ποτέ. «Το είχα μέχρι το 1983. Το φύλαγα στο ερμάρι, του έβαζα ναφθαλίνη, το αέριζα. Τότε ο μακαρίτης ο άντρας μου δούλευε στο αεροδρόμιο με Τουρκοκύπριους. Μια μέρα έβγαλα το κοστούμι και του είπα να το δώσει στην Αϊσέ που δούλευε μαζί του. Ήταν φτωχιά και του είπα να της το δώσει να το φορούν τα παιδιά της». Αυτή είναι η Μαρία Νικολάου. Η μάνα που στον ύπνο και στον ξύπνιο της βλέπει συνέχεια τον Γιαννάκη της μπροστά της. Ποτέ δεν θα τον ξεχάσει. Άλλωστε το λέγει και η ίδια σε ένα δικό της ποιήμα. Ένα από τα ποιήματά της, που γράφει όταν βρίσκεται στο σπίτι μόνη...
Στέκει, βαστά στο χέρι της τον γιο της περιμένει μα δεν είναι αυτός.
Άραγε τι νάναι;
Είναι ένα άψυχο χαρτί που χρόνια το κρατεί και περιμένει τον γιο της για να πάρει στο σπίτι το δικό της,
για να βαστά καμάρι της κοντά στο μαξιλάρι της στον ύπνο τον στερνό της.

ΤΟΥ Αντώνη Μακρίδη ΠΟΛΙΤΗΣ:20/07/2000
Σελ.: 16Κωδ. άρθρου: 80221

Ευχαριστίες
"οιωνεί Κατωκοπίτες"
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΜΑΚΡΙΔΗ ΠΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΡΤΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ www.katokopia.net ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ
ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΕΡ ΤΑΚΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΥΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ.

Ν.ΠΟΥΡΟΥΤΙΔΗΣ(15-7-2010) Στο πάντα αγαπημένο φίλο και συμμαθητή........